(ร.ศ. ๑๑๒) จากการที่ฝรั่งเศสอ้างอธิปไตยเหนือพื้นที่ฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขง (พื้นที่ส่วนใหญ่ของสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชน ลาวปัจจุบัน) วันที่ ๑๓ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๓๖ ฝรั่งเศสได้ส่งเรือรบสองลำเข้าสู่ปากแม่น้ำเจ้าพระยา แม้ทางรัฐบาลไทยได้ประท้ว การกระทำดังกล่าว แต่ฝรั่งเศสก็เพิกเฉย นำไปสู่การยิงกันขึ้นที่ป้อมพระจุลจอมเกล้า เป็นผลให้ฝ่ายไทยสูญเสียทหาร ๘ นาย ฝ่าย ฝรั่งเศสสูญเสียทหาร ๓ นาย ในที่สุดเรือรบฝรั่งเศสสามารถแล่นเข้ามาถึงบางกอก พร้อมปิดอ่าวไทยเป็นเวลา ๑๒ วัน และได้ยื่น คำขาดให้รัฐบาลไทยยอมยกดินแดนฝั่งซ้ายแม่น้ำโขงให้กับฝรั่งเศสและจ่ายค่าปฏิกรรมสงครามเป็นจำนวนเงิน ๓ ล้านฟรังกั วิกฤตการณ์ ร.ศ. ๑๑๒ มิได้เกิดขึ้นและจบลงที่การปะทะกันด้วยกำสำทหารที่ปากน้ำจำพระยาเท่านั้น แต่เนื่องจาก โครงสร้างของปัญหากินระยะเวลานานหลายปี เป้าหมายของฝรั่งเศสคือการปรับมาตรการต่าง ๆ ขึ้นเป็นนโยบายเพื่อบรรลุจุดประสงค์ ให้มากที่สุด มาตรการอันรอบคอบเหล่านี้ รวมถึงทฤษฎีที่จะสามารถทำให้เกิดความชอบธรรมในการอ้างสิทธิครอบครองดินแดนบน ฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขง เป็นเพียงส่วนหนึ่งของการทำให้อาณาจักรอินโดจีนของฝรั่งเศสครบถ้วนสมบูรณ์ขึ้นตามนโยบายหลัก