หนังสือเล่มนี้รวบรวมบทความจากศิลปวัฒนธรรมรายเดือน ว่าด้วยเรื่องเหตุที่มาที่ไปของการเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 ด้วยแนวคิดใหม่ที่ทะลายแนวคิดเดิมอย่างสิ้นเชิง รวมไปถึงกลวิธีของการสร้างบ้านสร้างเมืองของพระเจ้าตากสิน จวบจนสิ้นรัชสมัย ซึ่งก็ยังตีแนวคิดเดิมแตกอย่างสิ้นเชิงเช่นกัน เนื้อหาที่ทรงคุณค่าอีกเรื่องคือ การวิเคราะห์ประวัติศาสตร์หัวเมืองสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลายและต้นรัตนโกสินทร์ ซึ่งหายากมากในตำราประวัติศาสตร์ที่จะกล่าวถึงเมืองที่มิได้อยู่ในแถบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา ทั้งหมดทั้งมวลในเล่มนี้จะช่วยให้นักอ่าน เห็น "ภาพประวัติศาสตร์ไทยใหม่" ได้อย่างชัดแจ้งยิ่งขึ้น